“Nuk do të jetë falas” LO për planin e shkurtimit të orarit të punës.

Konfederata suedeze e sindikatave, LO, po përgatit këtë vjeshtë strategjinë për mënyrën se si të shkurtohet orari i punës për punonjësit. Drejtuesit e LO-së paralajmërojnë se ndryshimi nuk do të jetë falas, pasi punëtorët duhet të llogarisin se kjo do të ketë një kosto ekonomike.

Shumë tregues flasin se negociatat për orar më të shkurtër pune do të bëhen pjesë e rundit të zakonshëm të marrëveshjeve kolektive në vitin 2027. Deri në dhjetor të këtij viti, LO duhet të ketë sqaruar të gjitha paqartësitë. Një nga çështjet kryesore është si do të zhvillohen negociatat, në mënyrë qendrore me organizatën e punëdhënësve Svenskt Näringsliv, ose nga secila sindikatë veçmas, por me kërkesa të koordinuara. Vendimi pritet në dhjetor. Nëse do të ketë negociata qendrore, ato duhet të fillojnë në pranverën e 2026, ndërsa negociatat e koordinuara mund të zhvillohen në 2027, ku sindikatat do të kenë mundësi të kërcënojnë me grevë për të arritur marrëveshje.

Para se të kërkojë negociata, LO duhet të vendosë sa orë do të shkurtohet puna dhe me çfarë ritmi, si edhe si do të trajtohen grupet që tashmë kanë orar të shkurtuar përmes sistemeve apo turne pune. Këto tema do të diskutohen në konferenca rajonale që LO do të mbajë në 10 qytete gjatë tetorit dhe nëntorit, për të marrë mendime nga punonjësit dhe përfaqësuesit sindikalë.

Disa sindikata, si Transport, Handels dhe Kommunal, kanë kërkuar më parë që Socialdemokratët të kërcënojnë me ligj për orar më të shkurtër pune për të ushtruar presion ndaj punëdhënësve. Por këtë vjeshtë, kërkesa nuk është përsëritur me të njëjtën forcë. Sekretari i marrëveshjeve në LO, Veli-Pekka Säikkälä, dëshiron që çështja të zgjidhet përmes negociatave direkte pa ndërhyrje politike.

“Nuk kemi nevojë për kërcënime nga politika, përndryshe ata mund të fillojnë të kërcënojnë me gjëra që nuk na pëlqejnë,” tha ai për gazetën Arbetet. Megjithatë, ai pranon se shteti mund të ndihmojë duke miratuar me ligj marrëveshjen ose duke financuar pjesë të kostos, siç ndodhi në 2022 me marrëveshjen e re kryesore ku shteti mori përsipër disa nga shpenzimet për trajnimet profesionale.

Sipas llogarive të LO-së, shkurtimi i orarit javor në 35 orë do të kushtonte 100–200 miliardë krona, që përbën një deri në dy vite rritje ekonomike normale në Suedi. LO beson se produktiviteti do të rritet me orar më të shkurtër, ndërsa punëdhënësit paralajmërojnë se kostoja mund të jetë edhe më e lartë. Säikkälä thekson se shpenzimet duhet të mbulohen nga hapësira e rritjes së pagave, por edhe fitimet që sjell shkurtimi duhet të llogariten.

“Nuk duhet menduar se do të jetë falas. Por një orar më i shkurtër sjell edhe përfitime, dhe kompanitë kanë pasur fitime të mëdha vitet e fundit. Ne mund të kërkojmë që një pjesë më e madhe e këtyre fitimeve të përdoret për paga dhe përfitime, siç është edhe orari më i shkurtër i punës. Kjo është lufta e zakonshme midis punës dhe kapitalit,” shtoi ai.

LO synon të zbatojë një politikë solidare të orarit të punës, e ngjashme me politikën e pagave që zbaton prej viteve 1950, ku rritjet janë të barabarta për të gjithë pavarësisht sektorit. Kështu, edhe shkurtimi i orarit do të jetë i njëjtë për të gjithë, edhe pse disa sektorë, si shërbimet, e kanë më të vështirë të rrisin efikasitetin sesa industria.

Säikkälä tha gjithashtu se punonjësit e sektorit publik duhet të përfitojnë po aq shkurtim orari sa punëtorët e sektorit privat. Disa kritikë paralajmërojnë se kjo mund të rrisë radhët e pritjes në spitale dhe të thellojë mungesën e personelit, por ai beson se problemi mund të zgjidhet përmes arsimit profesional, duke përfshirë njerëzit e papunë ose ata që punojnë më pak se sa dëshirojnë.

Ndërkohë, sindikatat e punonjësve zyrtarë (PTK) nuk do të marrin pjesë në negociatat për orarin e punës. Shefi i negociatave të Unionen, Martin Wästfelt, shpjegon se për ta kjo çështje është pjesë e formimit të pagave dhe duhet trajtuar në negociatat e zakonshme.

Ai kujton se që nga vitet 1990, federatat e industrisë kanë përdorur një pjesë të rritjeve të pagave për shkurtimin e orarit të punës, dhe se përmes marrëveshjes industriale tashmë ekziston ai solidaritet që LO tani dëshiron të krijojë në gjithë tregun e punës.