BE sjell rritjen e madhe të çmimit të karburanteve, benzina mund të shkojë deri në 35 kr litri.

Së shpejti mund të marrë fund periudha e benzinës së lirë.

Nga 1 janari 2027 hyn në fuqi sistemi i ri i Bashkimit Europian për tregtimin e kuotave të ndotjes, i quajtur ETS 2. Ky sistem mund të rrisë çmimin e çdo litri benzine dhe nafte me disa korona.

Çfarë është ETS 2?

ETS 2 është një sistem i ri ku kompanitë që shesin karburante fosile duhet të blejnë kuota për ndotjen që ato shkaktojnë. Këto kosto do t’i kalohen konsumatorëve, pra shoferëve.

“Ne kemi bërë një llogaritje bazuar në çmimin e kuotave të ndotjes”, thotë Viktor Gunnarsson nga organizata e industrisë Drivkraft Sverige.

Sipas tyre, shtesa mund të jetë 1–2 kr për litër që në vitin 2027, dhe më pas të arrijë 2–2,60 kr për litër në vitin 2028.

Sot benzina e lirë, nesër shumë më e shtrenjtë

Aktualisht çmimet e benzinës në Suedi janë më të ulëtat prej kohësh, në disa karburante mund të blesh 95-oktan për më pak se 15 kr litri.

Por kjo është vetëm një lehtësim i përkohshëm.

Eksperti i makinave Ronny Svensson beson se çmimi mund të arrijë në 30–35 kr litri, gati dyfish nga sot.

“Ne që jemi në industri e dimë çfarë do të ndodhë. Kur të fillojmë të paguajmë për kuotat e ndotjes, kjo do të reflektohet direkt te çmimi në pompë”, thotë ai.

Edhe Konjunkturinstitutet ka bërë llogaritjet:

• Në skenarin më të ulët, një familje me dy fëmijë do të paguajë 2 700 kr më shumë në vit.
• Në skenarin më të lartë, shpenzimi shtesë mund të arrijë deri në 6 800 kr në vit, një barrë e madhe për familjet që varen nga makina.

Çështja e çmimit të karburanteve ka ndezur edhe politikën.

Kryetari i Partisë së Gjelbër, Daniel Helldén, akuzon qeverinë se nuk po tregon të vërtetën:

“Në vitin 2027 do të marrim një goditje të fortë, një shuplakë, dhe qeveria nuk e thotë hapur këtë”, thotë ai.

Sipas tij, ministrja e klimës Romina Pourmokhtari nuk ka qenë e qartë me qytetarët se çfarë nënkupton ETS 2 për shoferët suedezë.

“Kjo është tipike për qeverinë, ata fshehin atë që është në prag të ndodhë”, shton Helldén.

Qeveria, nga ana tjetër, mbron veten duke thënë se ende ka shumë pasiguri rreth çmimit të kuotave të ndotjes.

Por kritikët mendojnë se qytetarët duhet të marrin një pasqyrë më të qartë që tani për sa shtrenjtë do t’i kushtojë.

Pse është e vështirë të llogaritet çmimi?

Ekspertët shpjegojnë se çmimet varen nga shumë faktorë:

• Kuotat e ndotjes: për vitin 2028 ato shiten me 73 euro për njësi, që do të thotë një shtesë prej 2–2,60 kr për litër.
• Reduktimi i biokarburanteve: në Suedi është ulur përkohësisht, por sipas rregullave të BE-së duhet të rritet sërish, gjë që mund të rrisë koston.
• Çmimi i naftës: sot është i ulët për shkak të furnizimit të lartë, por një krizë apo sanksione të reja mund ta rrisin sërish.
• Inflacioni, krizat ekonomike apo fatkeqësitë natyrore mund të ndikojnë drejtpërdrejt te çmimi i pompës.

Rezultati është se askush nuk mund të thotë me siguri nëse benzina do të kushtojë 20 kr, 25 kr apo në rastin më të keq 35 kr për litër.

Fundi i udhëtimeve të lira?

Sot situata duket e favorshme për shoferët, me çmime më të ulëta se zakonisht.

Por pas 1 janarit 2027, me hyrjen në fuqi të ETS 2, realiteti do të ndryshojë.

E vetmja pyetje është sa shumë do të rriten çmimet: disa korona më shumë për litër apo një “tronditje e madhe” që mund të dyfishojë shpenzimet.

E sigurt është vetëm një gjë, karburantet fosile do të bëhen dukshëm më të shtrenjta.