Gjashtë arsyje se pse çmimet e ushqimeve janë kaq ekstreme

Çmimet e ushqimeve po rriten përsëri – dhe konsumatorët janë të zemëruar. Sot nis një bojkot kundër gjigantëve të tregut ushqimor.

Por pse ushqimi është bërë kaq i shtrenjtë? Këtu janë gjashtë arsye kryesore që kanë çuar në rritjen e çmimeve.

Bojkoti kundër gjigantëve ushqimorë

Pesëmbëdhjetë korona për një litër qumësht dhe tetëdhjetë për një paketë kafeje. Çmime që dikur dukeshin absurde, tani janë realitet. Vetëm në shkurt, ushqimet kushtonin 3,9% më shumë se një vit më parë.

Zemërimi ndaj çmimeve të larta është i madh. Prej javësh, në rrjetet sociale është përgatitur një bojkot kundër tregtarëve të mëdhenj. Argumenti i bojkotuesve është se disa kompani të mëdha po përfitojnë nga situata, duke shfrytëzuar njerëzit e zakonshëm.

Bojkoti fillon sot dhe pritet të zgjasë gjatë gjithë javës.

Çfarë po ndikon në çmimet e larta?

Sipas Christian Jörgensen, studiues në Agrifood Economics Centre në Universitetin e Lundit, arsyet janë komplekse.

1. Rritja e çmimeve të lëndëve të para:

Kafeja dhe kakaoja janë bërë më të shtrenjta për shkak të të korrave të dobëta.

2. Çmimi i lartë i qumështit të pluhur:

Një faktor i papritur është rritja e çmimit të qumështit pluhur në tregun botëror. Meqenëse prodhuesit si Arla përfitojnë më shumë nga qumështi pluhur sesa nga produktet e tjera, ata kanë orientuar prodhimin drejt tij, duke bërë që çmimet e djathit, gjalpit dhe qumështit të freskët të rriten në Suedi.

3. Rënia e çmimeve të disa produkteve:

Ndërkohë që disa çmime janë rritur, të tjera si vajrat bimore dhe drithërat janë ulur ndjeshëm në krahasim me vitin 2022.

4. Gjeopolitika dhe taksat:

Pasiguritë gjeopolitike, tarifat e shtuara për paketimin dhe politikat tregtare të administratës Trump kanë ndikuar gjithashtu në rritjen e çmimeve.

5. Dobësia e kronës suedeze:

Një kronë e dobët suedeze bën që importet të jenë më të shtrenjta.

6. Konkurenca e dobët në tregun e brendshëm:

Në Suedi, vetëm disa kompani kontrollojnë tregun ushqimor: Ica, Coop, Lidl dhe Axfood (që zotëron City Gross dhe Willys). Përqendrimi i tregut mund të ofrojë përparësi ekonomike për shpërndarjen e mallrave, por gjithashtu kufizon konkurrencën.

A do të ketë efekt bojkotimi?

Christian Jörgensen është skeptik për efektivitetin e bojkotit. Ai vëren se tregtarët e vegjël që mbështesin bojkotin nuk kanë infrastrukturën e nevojshme për të përmbushur nevojat e popullsisë suedeze.

Edhe Daniel Emilson, zëdhënës për Livsmedelsföretagen, që përfaqëson 750 prodhues ushqimesh, beson se çmimet nuk do të bien së shpejti.

“Jo me mënyrën se si po zhvillohet bota tani. Shumica e treguesve shkojnë në drejtimin e gabuar,” thotë ai.

Megjithëse zemërimi publik është i madh, duket se arsyet për rritjen e çmimeve janë të ndërlikuara dhe të ndikuara nga faktorë të shumtë jashtë kontrollit të konsumatorëve dhe prodhuesve të vegjël.