Pagesat nga A-kassa rriten me 85%, ndërsa kompanitë thërrasin për punëtorë.

Pagesat nga sigurimi i papunësisë (a-kassa) janë rritur me gati 85% në vetëm dy vjet, ndërkohë që shumë kompani raportojnë mungesë të madhe punëtorësh.

Sipas një raporti të Svenskt Näringsliv, problemi kryesor është se përputhja mes të papunëve dhe vendeve të lira nuk funksionon. Organizata paralajmëron se papunësia po bëhet e qëndrueshme, ndërsa disa sektorë kanë nevojë urgjente për staf.

Më shumë para për të papunët

Në vitin 2023, shpenzimet për a-kasa ishin 3,7 miliardë korona për tremujor. Në vitin 2025, shifra është rritur në 6,8 miliardë korona. Rritja shihet në pothuajse të gjitha grupmoshat, profesionet dhe komunat madje edhe në sektorë ku ka mungesë të madhe fuqie punëtore.

“Shohim një model shqetësues. Papunësia nuk po bie, ndërsa disa biznese, si restorantet, nuk gjejnë punëtorë. Shpesh punët ofrohen, por refuzohen,” tha Sven-Olov Daunfeldt, kryeekonomist në Svenskt Näringsliv.

Dallime të mëdha rajonale

Daunfeldt theksoi se përputhja mes punës dhe punëtorëve është shumë e dobët, sidomos në profesionet ku ka mungesë. Ai solli shembullin e Kirunës dhe Perstorp:

“Në Perstorp papunësia është 13%, në Kiruna vetëm 2%. Diçka është e gabuar. Dikur Arbetsförmedlingen i zhvendoste njerëzit nga veriu në jug. Sot duhet të ndodhë e kundërta por gatishmëria për t’u zhvendosur është e ulët.”

Kritika ndaj Arbetsförmedlingen

Raporti kritikon Arbetsförmedlingen, e cila sipas tij rrallë kontrollon nëse aplikantët kërkojnë punë në mënyrë të gjerë. Edhe kur raportohen shkelje, vetëm 6% e rasteve përfundojnë me heqje të pagesës, dhe shpesh vetëm për një ditë.

“Ne e kemi marrë kritikën seriozisht. Tani bëjmë vlerësime individuale që në regjistrim dhe vendosim një plan veprimi që ndiqet çdo muaj,” tha Stefan Popovic, shef për shërbimin ndaj klientëve dhe pagesat në Arbetsförmedlingen.

Ai theksoi se qëllimi është të zgjerohet kërkimi për punë, si në profesione ashtu edhe në zona të ndryshme. Përjashtime bëhen vetëm për arsye shëndetësore ose familjare.

Kërkohen rregulla më të ashpra

Nga Svenskt Näringsliv kërkohet që rregullat ekzistuese të zbatohen më rreptë:

“Është e padrejtë që shteti të paguajë a-kassa për një elektricist në Malmö, kur në Skellefteå mungojnë elektricistët. Duhet të kërkojmë më shumë nga individi,” tha Daunfeldt.

Ai propozon që a-kassa të mbulojnë një pjesë më të madhe të kostos (sot 77 % paguhet nga shteti), dhe që aktorët privatë të përfshihen më herët në procesin e punësimit.

Arbetsförmedlingen: Zgjidhjet duhen përshtatur

Popovic pranoi se papunësia është një problem serioz, por tha se çdo rast duhet parë veçmas.

“Nga 370 mijë të papunë të regjistruar, 112 mijë nuk kanë diplomë gjimnazi dhe 37 mijë nuk kanë mbaruar as shkollën bazë. Për këta duhet të punojmë me arsimim dhe mbështetje,” tha ai.

Qeveria i ka dhënë Arbetsförmedlingen një detyrë të re për vitin 2025 për të përmirësuar kontrollin dhe përputhjen. Rezultatet do të raportohen më 1 tetor.

Faktet: Papunësia në vendet fqinje

• Suedia: rreth 500 mijë persona ose 10,2 %.
• Gjermania: 3 %.
• Holanda: 3,7 %.
• Danimarka: 4,5 %.
• Norvegjia: 3,7 %.
  Të papunë të regjistruar në Suedi: 363 000.
  (Burimi: Eurostat, Svenskt Näringsliv, Arbetsförmedlingen)

Faktet: Shpenzimet për a-kasa

• Janë rritur me 85 % në dy vjet.
• Nga 3,7 miliardë në 6,8 miliardë korona për tremujor.
• Rritja ka ndodhur edhe në sektorë me mungesë punëtorësh.
• Vetëm 6 % e shkeljeve çojnë në heqje të pagesës.
  (Burimi: Svenskt Näringsliv)

Burimi: DN