Testi për shtetësi, sa i vështirë mund të jetë?

Qeveria suedeze është vonuar dhe ende nuk ka një propozim ligji për testet e shtetësisë. Edhe pse ideja ka qenë në diskutim prej shumë vitesh, asgjë konkrete nuk është bërë. Madje, rektori i Universitetit të Stokholmit ka refuzuar që institucioni të marrë pjesë në hartimin e provimeve.

Si ka ndryshuar rregulli?

Deri në vitet 1980, kush donte të merrte shtetësinë suedeze duhej të kuptonte dhe fliste gjuhën në një nivel të mirë. Ky kusht u hoq më pas.

Në vitin 2002, kur ish-kryetari i Folkpartiet, Lars Leijonborg, propozoi futjen e një testi gjuhe, ai u akuzua si racist dhe ksenofob.

Sot, edhe Socialdemokratët mbështesin idenë për test  madje edhe për ata që kërkojnë leje qëndrimi të përhershme.

Asgjë nuk ka ndodhur

• Raporti i parë për këtë çështje u dorëzua që në janar 2021.
• Qeveria e Ulf Kristersson ka gati tre vjet që qeveris me mbështetjen e Demokratëve të Suedisë, por pa asnjë hap konkret.

Kundërshtimet nga institucionet

• Skolverket refuzoi idenë që të hartonte provimin dhe librin “Çfarë duhet të dijë çdo suedez”. Ata thanë se “njohuritë e shkollës dhe njohuritë për shtetësinë janë gjëra të ndryshme”.
• Universiteti i Stokholmit tha se është “kundër me vendosmëri” idesë që universitetet të mbajnë përgjegjësi për provimet. Sipas tyre, kjo do të dëmtonte atraktivitetin ndërkombëtar të universiteteve.
• UHR (Këshilli i Arsimit të Lartë dhe Universiteteve) gjithashtu nuk donte të merrej me këtë punë.

Megjithatë, qeveria vendosi që UHR të krijojë provimin e shtetësisë, me ndihmën e universiteteve të Stokholmit dhe Goteborgut.

• Në Stokholm tashmë hartohet testi i gjuhës Tisus.
• Në Goteborg bëhet testi kombëtar i shoqërisë për klasën e nëntë.

Rektori i Stokholmit kundërshton hapur

Rektori Hans Adolfsson tha për gazetën Universitetsläraren:

“Ky është drejtpërdrejt një rezultat i një marrëveshjeje politike dhe prandaj reagojmë kaq ashpër.”

Ai kritikoi edhe afatin kohor, testet duhet të jenë gati deri në gushtin e ardhshëm. Universiteti thotë se duhen të paktën tre vjet për ta bërë këtë punë.

Si bëhet në vendet e tjera

Në pothuajse të gjitha vendet e Europës, për të marrë shtetësinë duhet një test. Mjafton të shihet modeli i Danimarkës, Finlandës dhe Norvegjisë, nëse duam të ndjekim linjën nordike.

Por Adolfsson nuk mendon kështu. “Testi është shumë i rëndësishëm dhe nuk duhet nxituar. Ai mund të vendosë për të ardhmen e të gjithë individit”, tha ai për DN.

Testi mund të ndryshohet me kohën

Autorët e shkrimit argumentojnë se, njësoj si Högskoleprovet (provimi i pranimit në universitet), edhe testi i shtetësisë mund të zhvillohet e të përmirësohet me kohën. Ai duhet të jepet pa kufizim (sa herë të jetë nevoja) dhe të përshtatet sipas nevojës.

Qeveria duhet të qëndrojë e fortë

Sipas kritikëve, qeveria nuk duhet të lejojë që agjensitë që kundërshtojnë reformën ta pengojnë atë me burokraci dhe vonesa.

Por, nëse vetë qeveria do të kishte vepruar më shpejt, kundërshtimet e universiteteve nuk do të kishin pasur asnjë arsye.

Burimi: Expressen